رز و بلوط در خاک بکار؛ به یادگار... - مجله یافان

اما من در قطار صبح گاهی بودم که از کینگ کراس لندن به سمت شمال حرکت می کرد. من به خاطر سام گرین، که فیلم ساز مستند و یکی از نزدیک ترین دوستان من است، درخت ها را نگاه می کردم که شاید درخت سیب نارنجی کاکسی و بعضی درختان میوه دیگر بود. من و او چندین سال بود که در خصوص درختان صحبت می کردیم و بیش تر اوقات در خصوص آن ها ایمیل می فرستادیم.

سم در سال سخت پس از مرگ برادر کوچک ترش در سال 2009 آرامش و شادی را در درختان پیدا نموده بود، و من فکر می کنم ما هر دو حس استواری پیوسته ای را که درخت می تواند نشان دهد دوست داشتیم. من در یک منظره کالیفرنیایی پر از انواع درختان بلوط و شاه بلوط و برگ بو بزرگ شده ام. بسیاری از درختان تنهایی را که در کودکی می شناختم هنوز وقتی که برمی گردم سر جایشان هستند، و در حالی که من این قدر تغییر نموده ام، تغییر چندانی ننموده اند. در سرانجامی دیگر این شهرستان جنگل مویر قرار داشت، جنگل معروف درختان کهن سال چوب سرخ که زمانی که بقیه منطقه قطع شده بود، هنوز به جای مانده بود.

الوارهای درختان چوب سرخ به ارتفاع ده ها پا یا بیش تر، با حلقه های سالانه خود که به عنوان نمودار تاریخ مورد استفاده قرار می گرفتند، در جوانی من محبوب بود و ورود کلمب به قاره آمریکا یا امضای منشور کبیر و گاهی حتا تولد و مرگ عیسی مسیح بود. روی بریده های بزرگ تنه درخت در موزه ها و پارک ها مشخص شده بود. قدیمی ترین چوب سرخ در جنگل مویر 1200 سال قدمت دارد، بنابراین بیش از نیمی از عمر آن روی زمین سپری شده بود وقتی نخستین اروپایی ها در کالیفرنیا پدیدار شدند. درختی که فردا کاشته گردد و عمر زیادی داشته باشد، در قرن 33 بعد از میلاد پابرجا می ماند که در مقایسه با کاج های زبرمیوه در چند صد مایلی شرق، که می توانند تا 5000 سال عمر نمایند، کوتاه مدت خواهد بود. درختان با ایستادن و ماندن شان، دعوتی به اندیشیدن در باره زمان و حرکت در آن هستند.

اگر جنگ واژه متضادی دیگری هم داشته باشد، گاهی باغ ها این گونه هستند و مردم آرامش خاصی را در جنگل ها، مراتع، پارک ها و باغ ها می یابند. هنرمند فراواقع گرا، من ری در سال 1940 از اروپا و نازی ها فرار کرد و دهه بعد را در کالیفرنیا گذراند. در طول جنگ دنیای دوم، وی از بیشه های سکویا در سیرا نوادا تماشا کرد و در خصوص این درختان نوشت که پهن تر از چوب سرخ هستند، اما بلندتر نیستند. آن ها قدیمی ترین موجودات زنده در طبیعت هستند و به دوران مصر باستان برمی گردند، پوست گرم و لطیف آن ها مانند گوشت نرم به نظر می رسد. سکوت آن ها از غرش خروشان سیلاب ها و نیاگارا، از پژواک آذرخش ها در گراند کنیون، و از انفجار بمب ها شیواتر، و البته بدون ارعاب است.

در اتروسکی کلمه saeculum وجود دارد که بازه زمانی زندگی پیرترین فرد حاضر را توصیف می نماید، که گاهی اوقات حدود 100 سال محاسبه می گردد. این کلمه به معنای موسع تر به معنای گستره زمانی است که طی آن چیزی در حافظه زنده وجود دارد. هر رویدادی ساکولوم خود را دارد، و سپس غروب آفتاب خود را هنگامی که آخرین فردی که در جنگ داخلی اسپانیا جنگید یا آخرین فردی که آخرین کبوتر وحشی را دیده بود از بین رفت. برای ما درختان نوع دیگری از ساکولوم را ارائه می نمایند، مقیاس زمانی طولانی تر و تداوم عمیق تر، و پناه گاهی برای سپنجیِ ما، هم چنان که یک درخت به حقیقت ما زیر شاخه هایش پناه می دهد.

تابستان قبل از سفر به انگلستان، هنگامی که من و سام در خانه خود با هم در باره درختان صحبت می کردیم، من به نوشته ای از جورج اورول که مدت ها دوستش داشتم اشاره کردم. یک قطعه کوتاه و غنایی که او در بهار 1946 برای ستون چنان که من دوست دارم در هفته نامه جامعه گرای تریبون نوشته بود که در آن حدود 80 قطعه را از 1943 تا 1947 منتشر کرد. مقاله ای که در 26 آوریل 1946 منتشر شد با عنوان یک واژه خوب در خصوص نایب کشیش بری بود. متن با توصیف درخت سرخدار در حیاط کلیسای برکشایر شروع می شد که گفته می گردد به وسیله یک نایب کشیش که یک بازیگر سیاسی مشهور بود، کاشته شده بود و بارها در جنگ های مذهبی آن موقع تغییر موضع داد. این بی ثباتی به او اجازه می داد که زنده بماند و مانند یک درخت در جای خود بماند، در حالی که بسیاری از روسای او سقوط نموده یا فرار نموده بودند.

اورول درباره این نایب می نویسد: با این حال، پس از گذشت سال ها، تنها چیزی که از او به جای مانده است یک آهنگ طنز و یک درخت زیبا است که چشم ها را نسل به نسل استراحت داده است و مطمئنا از هر اثر بدی که توضیح حال سیاسی او بر جا گذاشته، پیشی گرفته است. اورول از این جا به سراغ آخرین پادشاه برمه می رود و در خلال اشاره به درختانی که پادشاه در ماندالای کاشته بود، به ذکر گناهان فرضی او می پردازد: درختان تمر هندی که سایه دل پذیری ایجاد می کردند تا این که بمب های آتش زای ژاپنی آن ها را در سال 1942 سوزاند. اورول در پلیس امپراتوری هند در برمه خدمت می کرد، بنابراین او در دهه 1920 این درختان را با چشم خود دیده بود، درست مانند سرخدار عظیمی که او در قبرستان کلیسا در بری، روستایی در غرب لندن توصیف کرد.

اورول پیشنهاد می نماید که کاشت درخت، به ویژه یکی از درختان چوب سخت دیرزی، هدیه ای است که می توانید تقریبا بدون هیچ هزینه ای و تقریبا بدون دردسر به آیندگان بدهید، و اگر درخت ریشه بگیرد، از تاثیر قابل مشاهده سایر اقدامات شما، چه خوب و چه بد، بسیار فراتر خواهد رفت. و سپس از گل های رز مقرون به صرفه و درختان میوه ای که 10 سال قبل خود کاشته بود، یاد می نماید و این که چه گونه اخیرا آن ها را بازبینی نموده است و در آن ها سهم کم مشارکت گیاهی خود را برای آیندگان مشاهده نموده است. یکی از درختان میوه و یکی از بوته های گل رز از بین رفته، اما بقیه همه در حال شکوفایی هستند. مجموع پنج درخت میوه، هفت گل رز و دو بوته انگور فرنگی است که همه آن ها روی هم شندرغاز هم خرجشان نشده. این گیاهان کار زیادی نبرده اند و هیچ مبلغی بیش از میزان اولیه برای آن ها هزینه نشده است. آن ها حتی کود هم مصرف ننموده اند.

اورول در خانه خود در والینگتون، هرتفوردشایر، عکس از آرشیو اورول، خدمات کالج دانشگاهی لندن، مجموعه های ویژه.

من از آن سطر آخر تصویری از نویسنده با سطل و دروازه ای که اسب ها از آن عبور می نمایند را برداشت نموده بودم، اما از آن بیش تر به این فکر ننموده بودم که در آن موقع کجا و چه گونه زندگی می کرد و چرا گل رز کاشت. با این وجود، من این مقاله را از زمانی که برای اولین بار با آن روبه رو شدم، به یادماندنی و تأثیرگذار می دانستم. من فکر می کردم این یک ردپا از یک اورول دیگر است که هنوز نارس و نپخته است، کسی که ممکن است در زمانه ای کم تر خشونت آمیز زیسته باشد، اما من در این مورد اشتباه کردم.

زندگی او با جنگ به سرانجام رسید. او در 25 ژوئن 1903، درست پس از جنگ بوئر، به دنیا آمد و در دوران جنگ دنیای اول به بلوغ رسید (شعری میهن پرستانه، که در 11 سالگی سروده شد، اولین اثر منتشر شده او بود)، با شورش انقلاب روسیه و جنگ استقلال ایرلند به 20 سالگی و شروع بزرگ سالی رسید، از جمله افرادی بود که در طول دهه 30 زندگی اش شاهد آتش سوزی جنگ دنیای دوم بودند، در جنگ داخلی اسپانیا در سال 1937 شرکت کرد، در زمان حمله رعدآسا در لندن زندگی کرد و بمباران شد. او در سال 1945 اصطلاح جنگ سرد را ایجاد کرد. و دید که جنگ سرد و زرادخانه های هسته ای آن در سال های آخر قبل از مرگ او در 21 ژانویه 1950 ترسناک تر شده است. این درگیری ها و تهدیدها توجه او را به خود جلب کرد - اما نه همه آن را.

من اولین بار مقاله او را در زمینه کاشت درخت در یک شومیز بزرگ و زشت با عنوان اورول خوانی خوانده بودم که در حدود 20 سالگی از یک کتابفروشی دست دوم مقرون به صرفه خریدم و با سبک و لحن او، و به عنوان یک مقاله نویس، با نظرات او در خصوص نویسندگان دیگر، در خصوص سیاست، در خصوص زبان و نویسندگی آشنا شدم؛ کتابی که من در جوانی به آن جذب شده بودم تا بتواند تأثیری اساسی بر جهت من در جهت مقاله نویسی داشته باشد. من در کودکی با قصه مزرعه حیوانات او در سال 1945 روبرو شده بودم، به طوری که ابتدا آن را به عنوان داستانی درباره حیوانات خواندم و سوگوار اسب وفادار بوکسر بودم و نمی دانستم که این یک تمثیل فساد انقلاب روسیه در دوران استالین است.

من برای اولین بار در نوجوانی 1984 را خواندم و سپس با ادای احترام به کاتالونیا روایت دست اول وی از جنگ داخلی اسپانیا، در 20 سالگی آشنا شدم. آن کتاب آخر تأثیر زیادی بر روی کتاب دوم من، رویاهای وحشی داشت، به عنوان مثال صداقت در خصوص کاستی های طرف خود و وفاداری به آن و نحوه وارد کردن تجربه شخصی مثل شک و ناراحتی به یک روایت سیاسی؛ یعنی چه گونه می توان برای چیزهای کوچک و ذهنی داخل چیزی بزرگ و تاریخی اتاقی باز کرد. او یکی از تاثیرگذاران اصلی ادبی بر من بوده است، اما من بیش تر از آن چه او در کتاب ها نشان می داد و آن چه از محیط پیرامونش نقل می کرد، با او بیش تر آشنا نشده بودم.

مقاله ای که از او با سام به اشتراک گذاشتم در ستایش ساکوم درختی بود و از این جهت امیدوارنماینده بود که به آینده به عنوان چیزی نگاه می کرد که می توانیم در آن مشارکت داشته باشیم، و حتا بیش از آن، در آن سال های پس از منفجر شدن اولین بمب های اتمی، به عنوان چیزی که ما می توانیم تا حدی به آن ایمان داشته باشیم: حتی یک درخت سیب نیز می تواند حدود 100 سال عمر کند، به طوری که اولین سیب کاکس که در سال 1936 کاشته بودم ممکن است هنوز در قرن 21 ثمر بدهد. یک بلوط یا راش ممکن است صدها سال زندگی کند و برای هزاران یا ده ها هزار نفر لذت بخش باشد قبل از این که در نهایت به چوب برسد. من پیشنهاد نمی کنم که شخص بتواند تمام تعهدات خود را نسبت به جامعه با استفاده از طرح بازجنگل کاری خصوصی انجام دهد. با این حال، ممکن است ایده بدی نباشد، هر بار که مرتکب یک عمل ضداجتماعی می شوید، آن را در دفتر خاطرات خود یادداشت کنید، و سپس، در فصل مناسب، یک دانه بلوط را در زمین بکارید. این مقاله لحنی معمولی در میان کارهای او داشت، سفری بی پروا از جزییات به کلیات، و از فرعی به اصلی - در این مورد از یک درخت سیب خاص به سوالات دنیای رستگاری و میراث.

آن روز تابستان وقتی به صحبت در خصوص درختان روی آوردیم، من به سم در خصوص باغ اورول گفتم، و او هیجان زده شد، و ما به سراغ رایانه ام رفتیم تا ببینیم آیا می توانیم بفهمیم که آیا پنج درخت میوه هنوز آن جا هستند یا خیر. فقط چند دقیقه طول کشید تا نشانی کلبه ای را پیدا کنیم که اورول در آوریل 1936 به آن نقل مکان نموده بود، و سپس یک یا دو دقیقه دیگر برای بزرگ نمایی نشانی در یک برنامه نقشه برخط، اما نمای هوایی پر از لکه های سبز نامشخص بود و شاخ و برگ آن چه را که می خواستیم بدانیم به ما نمی گفت.

سم نامه ای به ساکنان نشانی که پیدا نموده بودیم نوشت و تاکید نمود ما افرادی هستیم که سابقه قابل احترامی در علاقه مندی به حقایق مبهم و تحقیق در خصوص خطوط تلاقی تاریخی داشته اند. تا وقتی که از قطار در بالدوک در هرتفوردشایر، چند توقف قبل از کمبریج، از قطار پیاده شدیم، هنوز پاسخی نگرفته بودیم. کمی متزلزل، کمی مضطرب برای ضربه زدن به در آن کلبه، اما هم چنین بیش از کمی خوشحال.

فقط چند دقیقه با تاکسی طول کشید تا به روستای والینگتون رسیدیم، جایی که راننده تاکسی مردی را بیرون دید و گفت: اوه، او گراهام است، من فقط شما را معرفی می کنم. من فکر می کردم به احتمال زیاد او من را مسخره می نماید و جوابم می نماید، اما گراهام لمب - مرد اندکی مسن با موهای خاکستری فر و لهجه اسکاتلندی - شاد و خوش برخورد بود، و من را با داون آشنا کرد، شریکش که در باغ کار می کرد.

داون هنگامی که چند سال قبل این جا را برای فروش گذاشته بودند، به آن محل برخورد نموده بود و آن ها بلافاصله آن را خریده بودند. درختان میوه دیگر وجود نداشتند، در دهه 1990 هنگامی که باغچه پشتی پیشرفته بود قطع شده بودند، رزهایی که اورول کاشته بود هنوز آن جا بود. اخبار گل ها گوش هایم را تیز کرد. حتی در آن روز نوامبری، دو بوته گل سرخ بزرگ در حال گل دادن بودند؛ یکی با جوانه های صورتی کم رنگ کمی باز می شد و دیگری با گل های قزل آلایی با لبه زرد طلایی در پایه هر گلبرگ. آن ها به طرز شگفت انگیزی زنده بودند، این گل های رز هشت گانه، موجودات زنده ای بودند که به وسیله دست زنده کسی کاشته شده است که در بیش تر عمر آن ها این جا نبوده. گراهام به من گفت که گل های رز آن قدر پربار هستند که معلم مدرسه، خانم بروکس، که در 1948 پس از تحویل دادن کلبه به وسیلهاورول، آن را خریداری نموده بود، از غنچه های یکی از آن ها به عنوان بلیت پذیرایی برای جشن شب روستا استفاده کرد. در سال 1983، خانم بروکس گزارش داد که گل رز آلبرتینی که اورول کاشته بود شکوه باغ بوده و هنوز گل می دهد.

گل رز او در نوامبر 1939 شکوفا شده بود، همان طور که اورول در دفتر خاطرات شخصی خود ذکر نموده بود: گل رز هنوز سعی می نماید گل دهد، در غیر این صورت اکنون هیچ گلی در باغ وجود نداشت. تقریبا همه کسانی که او را می شناختند رفته اند، اما گل رز نوعی ساکولوم است که شامل اورول می گردد. من ناگهان به شکلی که انتظارش را نداشتم در حضور او بودم و در حضور بازمانده ای زنده از مقاله بودم و آن ها فرضیه های قدیمی من را دوباره مرتب کردند.

به خاطر ارتباط مستقیم این دو گیاه با او و آن مقاله قدیمی که در خصوص گل های رز و درختان میوه و تداوم و آیندگان وجود داشت از تعالی شادی آوری پر شدم. هم چنین به خاطر این واقعیت که این مرد، که بیش تر به خاطر پیش بینی دقیق از تمامیت خواهی و پروپاگاندا، و به علت روبه رو شدن با حقایق ناخوشایند، به خاطر سبک نثر موجز و یک منظره سیاسی تسلیم ناپذیر مشهور بود، گل رز کاشته بود. این که یک جامعه گرا یا فایده گرا یا هر فرد عمل گرا یا هر شخص اهل عملی می تواند درختان میوه بکارد، تعجب آور نیست: آن ها ارزش مالی ملموسی دارند و کالای لازم را که غذا است، و حتی بیش از آن، فراوری می نمایند. اما کاشت گل رز - یا در خصوص این باغ که او در سال 1936 احیا کرد، هفت گل رز در ابتدا و یکی بعدا - می تواند معنی بسیاری داشته باشد.

من به میزان کافی به آن رزهایی که بیش از یک سوم قرن قبل خوانده بودم فکر ننموده بودم. آن ها گل رز بودند و بیش از آن ویرانگران پذیرش طولانی مدت من از نسخه معمولی اورول و یک دعوت به تعمق بیش تر.

شناسنامه کتاب

Orwells Roses, by Rebecca Solnit, published by Granta, 21 October 2021. 320 pages

منبع: گاردین