خواب عمیق چیست و چرا اهمیت فراوان دارد؟ - مجله یافان

هنگامی که شما استراحت می کنید، بدن شما از مراحل مختلف چرخه خواب می گذرد. برای مثال، خواب عمیق مرحله ای از خواب است که برای سرحال بودن هنگام صبح به آن احتیاج دارید. برخلاف REM (حرکات سریع چشم)، خواب عمیق زمانی اتفاق می افتد که مغز و بدن شما بسیار آرام گردد.

بلند شدن از خواب عمیق بسیار سخت است، و اگر شما اینکار را انجام دهید ممکن است احساس گیجی بکنید و تلو تلو بخورید.

در ادامه با ما باشید تا با مراحل مختلف چرخه خواب بیشتر آشنا شوید.

خوابیدن چه مراحلی دارد؟

خواب به دو دسته تقسیم می گردد: REM (حرکت سریع چشم) و Non-REM (مرحله بدون حرکات سریع چشم). خواب شما در شب با Non- REM آغاز می گردد و بعد از آن یک دوره کوتاه مدت REM را خواهید داشت. این چرخه هر 90 دقیقه در طول شب ادامه دارد.

خواب عمیق در آخر مرحله خواب non-Rem اتفاق می افتد.

خواب Non-REM (مرحله بدون حرکات سریع چشم)

مرحله 1 از خواب non-REM چندین دقیقه طول می کشد و زمانی است که از بیداری به مرحله خواب می روید.

در طول مرحله 1 :

• عملکرد بدن - مانند تپش قلب، تنفس و حرکت چشم ها - آرام می گردد.
• عضلات شما با حرکات گاه به گاه هنگام خواب ریلکس می گردد
• امواج مغزی شما از حالت بیداری شان آغاز به آرام شدن می نماید

مرحله 2 حدود 50 درصد کل چرخه خواب را تشکیل می دهد. این مرحله، مرحله ای از خواب است که بیشتر از مراحل دیگر در طول شب در آن فرو می روید.

در طول مرحله 2:

• سیستم بدن شما ادامه به آرام و ریلکس شدن می نماید.
• دمای مرکزی بدن شما کاهش می یابد.
• حرکت چشم شما متوقف می گردد.
• امواج مغز شما آرام می گردد، اما شما چند انفجار فعالیتی کوتاه دارید.

مرحله 3 و 4 هنگامی اتفاق می افتد که ما خواب عمیق را تجربه کنیم.

در طول این مراحل:

• همانطور که عضلات شما ریلکس می گردد، ضربان قلب و تنفس شما به آرام ترین حالت خود می رسد
• امواج مغزی شما نیر به آرام ترین حالت خود می رسد
• بیدار شدن از خواب در این مرحله سخت است حتی اگر در اطرافتان سر و صدا باشد

مرحله اول خواب عمیق از 45 تا 90 دقیقه طول می کشد. در نیمه اول شب این مرحله طولانی تر است و با هر چرخه خواب کوتاه تر می گردد.

خواب REM (حرکت سریع چشم ها)

مرحله 5 ، یا اولین مرحله REM ، حدود 90 دقیقه بعد از گذر از non-Rem اتفاق می افتد.

در طول این مرحله:

• چشمان شما از طرفی به طرف دیگر با سرعت حرکت می نمایند
• با افزایش فعالیت مغز شما برای یک حالت بیداری بیشتر، رویا تماشا را تجربه می کنید
• برای نزدیک شدن به حالت بیداری، ضربان قلب شما نیز افزایش پیدا می نماید
• تنفس شما سریع تر و حتی نامنظم می گردد
• اندام شما ممکن است بی حس شوند

مزایای خواب عمیق چیست؟

حین خواب عمیق، سوخت و ساز گلوکوز بدن افزایش می یابد و باعث حمایت بیشتر از حافظه کوتاه مدت و بلند مدت و یادگیری کلی می گردد.

خواب عمیق بعلاوه زمانی است که غده هیپوفیز هورمون های مهمی را ترشح می نماید، مانند هورمون رشد که منجر به رشد و توسعه بدن می گردد.

مزایای دیگر خواب عمیق شامل:

• بازگرداندن انرژی
• بازسازی سلول ها
• افزایش خونرسانی به عضلات
• ترویج درد و ترمیم بافت ها و استخوان ها
• تقویت سیستم ایمنی بدن

اگر خواب عمیق کافی نداشته باشید چه اتفاقی می افتد؟

خواب عمیق مسئول یاری به پردازش اطلاعاتی است که در طول روز با آن روبرو هستید. بدون داشتن خواب عمیق کافی، مغز نمی تواند این اطلاعات را وارد حافظه شما کند.

نداشتن خواب با کیفیت بعلاوه مرتبط با شرایطی است، مانند:

• بیماری آلزایمر
• بیماری قلبی
• دیابت
• سکته مغزی

مرحله خواب عمیق به خودی خود با اختلالات مشخصی مرتبط است، مانند:

• راه رفتن در خواب
• وحشت زدگی در خواب (Night terror)
• شب ادراری
• خوردن هنگام خواب

در شبانه روز چقدر خواب عمیق احتیاج دارید؟

شما تقریبا 75 درصد از شب را در خواب non-Rem و 25 درصد دیگر را در خواب REM می گذرانید. از این مقدار، حدود 13 تا 23 درصد از کل خوابتان را در خواب عمیق هستید.

گفته می گردد که خواب عمیق با افزایش سن کاهش می یابد. اگر سن شما زیر 30 سال است، تقریبا 2 ساعت در شب را در خواب عمیق به سر می برید. از طرف دیگر، اگر بالای 65 سال سن دارید، ممکن است تنها نیم ساعت- یا هیچ - از خواب خود را در حالت خواب عمیق به سر ببرید.

شاید احتیاج خاصی به خواب عمیق وجود نداشته باشد، اما افراد جوان تر ممکن است به خواب عمیق بیشتری احتیاج داشته باشند زیرا این مرحله است که باعث رشد فرد می گردد. افراد مسن تر باز هم احتیاج به خواب عمیق دارند اما کمبود آن لزوما نشانه اختلال خواب نیست.

از کجا متوجه شویم چقدر در خواب عمیق به سر برده ایم؟

اگر با احساس خستگی از خواب برخاستید، شاید نشانه این باشد که به مقدار کافی خواب عمیق نداشته اید.

شما می توانید با دستگاه های پوشیدنی هوشمند، مانند ساعت های هوشمند با ردیابی حرکات بدن خود در طول شب، مقدار خواب خود را مقدار گیری کنید. این تکنولوژی نسبتا نو است. درحالی که ممکن است این تکنولوژی به شناسایی الگو های خواب یاری کند، اما شاید یک دستگاه قابل اعتماد از اینکه چه مقدار در خواب عمیق هستید، نباشد.

اگر دچار اختلالات خواب هستید ممکن است دکتر به شما یک آزمایش چندگانه خواب یا پلی سومنوگرافی (PSG) را پیشنهاد دهد. در طول این آزمایش، شما در یک آزمایشگاه می خوابید و مانیتور یک سری شاخص های خواب شما را مقدار گیری می نماید:

• سرعت تنفس
• سطح اکسیژن
• حرکات بدن
• ضربان قلب
• امواج مغزی

دکتر شما می تواند از این اطلاعات برای بدست آوردن خواب عمیق و مراحل دیگر در طول شب استفاده کند.

چند نکته برای خواب بهتر

گرما ممکن است خواب آرام تر را ترویج بخشد. به عنوان مثال، حمام داغ و یا رفتن به سونا قبل از خواب ممکن است به بهبود کیفیت خواب شما یاری کند.

خوردن یک غذای کم کربوهیدرات یا انجام بعضی روش های ضد افسردگی مانند مدیتیشن ممکن است خواب عمیق را ترویج بخشد.

بعلاوه داشتن خواب کافی در شب نیز می تواند خواب عمیق را افزایش دهد.