راه پرفراز و نشیب صادرات بنزین، عطش خرید بنزین ایران توسط کشورهای همسایه - مجله یافان

به گزارش خبرنگار حوزه نفت و انرژی گروه مالی خبرگزاری مجله یافان، چند روز پیش مهدی میراشرفی معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران در مصاحبه ای از صدرنشینی بنزین در فهرست کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور اطلاع داد، خبری مسرت بخش که در سایه طرح سهمیه بندی بنزین و محدودیت رفت و آمد ناشی از کرونا در کشور حاصل شده است.

گرچه ایران برای نخستین بار به جمع کشورهای صادرکننده بنزین پیوسته و طبق گزارش موسسه مشاور نفت و گاز FGE، در 13 ماه گذشته حدود 1.75 میلیارد دلار درآمد ارزی برای کشور به ارمغان آورده است اما 2 نکته تداوم این موضوع را تهدید می نماید که در ذیل این گزارش به آنالیز ابعاد آن می پردازیم.

رشد مصرف داخلی تهدید کننده صادرات بنزین

رشد لجام گسیخته مصرف داخلی بنزین و قرارگیری کشور در موقعیت واردات این کالای استراتژیک در شرایط تحریم، مسئولان امر را در آبان سال گذشته به اجرا و اعمال سهمیه بندی بنزین سوق داد، هر چند در این بین مخالفان دست نشانده با کوشش برای همراه ساختن مردم با خود در فکر ایجاد اغتشاش بودند اما نتیجه تصمیم سران قوا باعث شد مازاد مصرف بنزین در ماه های نخست اجرای طرح فوق به طور میانگین به حدود 20 میلیون لیتر در روز برسد.

هنوز یک ماه از اجرای طرح سهمیه بندی بنزین نگذشته بود که مسئولان شرکت ملی پخش و پالایش فرآورده های نفتی از کاهش مصرف روزانه بنزین به حدود 79 میلیون لیتر در نیمه آذر اطلاع دادند این مدیریت مصرف در حالی رخ داد که مصرف روزانه بنزین کشور در آبان ماه حدود 98 میلیون لیتر و فراوری روزانه بنزین 115 میلیون لیتر (700 هزار بشکه) عنوان شده بود.

طبق گفته مسئولان با گذشت 2 ماه از اجرای سهیمه بندی بنزین (در زمان 10 آذر تا 10 دی) مصرف داخلی بنزین نسبت به ماه قبل، روزانه 120 هزار بشکه و نسبت به همین بازه زمانی در سال 97، 70 هزار بشکه کاهش یافت.

در زمستان سال گذشته وقتی محدودیت های تردد ناشی از شیوع ویروس کرونا به طرح سهمیه بندی بنزین پیوست، میزان مصرف داخلی کاهش بیشتری یافت به طوری که مصرف بنزین کشور در اسفند 98 به حدود 68 میلیون لیتر در روز کاهش یافت. در فروردین 99 نیز با کاهش مصرف بنزین به 44 میلیون لیتر در روز رکورد کاهش مصرف زده شد.

طبق گفته کارشناسان محدودیت های کرونایی در کنار طرح سهمیه بندی بنزین باعث کاهش 50 میلیون لیتری مصرف روزانه بنزین در کشور شد و میزان مصرف در بازه زمانی فروردین-اردیبهشت 99 به 310 هزار بشکه در روز رسید.

مازاد مصرف داخلی بنزین باعث شد که ایران برای نخستین بار در فهرست کشورهای صادرکننده بنزین قرار بگیرد. آنچه در این زمینه حائز اهمیت است تداوم مدیریت مصرف داخلی و ایجاد تناسبی بین میزان فراوری و میزان مازاد مصرف برای صادرات است، تا ایران همچنان با حداکثر ظرفیت به صادرات بنزین ادامه دهد.

موسسه مشاور نفت و گاز FGE، در گزارشی آغاز صادرات نفت ایران را آگوست 2019 گفت و میزان صادرات این کالای استراتژیک را تا آگوست 2020(10 مرداد تا 9 شهریور 99) به طور میانگین 110 هزار بشکه در روز بیان نموده است.

این موسسه از سوی دیگر پیش بینی نموده است که صادرات بنزین ایران تا انتهای سال در سایه رشد روزانه تقاضای داخلی به 520 هزار بشکه در روز به کمتر از 150 هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت.

بازار تقاضا برای سوخت در جهان رو به افول است

موسسه مشاور نفت و گاز FGE، در گزارش خود عراق، پاکستان و افغانستان را مقصد دو سوم بنزین صادراتی ایران می داند و در حالی میزان درآمد ایران از صادرات بنزین در 13 ماه گذشته را حدود 1.75 میلیارد دلار تخمین زده و اعلام نموده است که صادرات بنزین ایران از مارس 2020 (10 اسفند 98 تا 11 فروردین 99) جهش نموده و در ژوئن 2020 (11 خرداد تا 9 تیر 99) به رکورد 265 هزار بشکه ای در روز رسیده است که بازار فرآورده های نفتی در جهان با مازاد عرضه روبه روست و کاهش شدید تقاضای سوخت، قیمت بنزین را با افت شایان توجهی روبرو نموده است.

بنابراین شرایط می طلبد تا نقشه راه صادرات بنزین دقیق تر و پایدارتر طراحی گردد تا کشور مقصد صادراتی بنزین فراوریی خود را از دست ندهد.

4133