خانه امام آدینه تهران به حراج گذاشته شد - مجله یافان

داستان از کجا شروع شد

روایت از آنجا شروع شد که هشت سال پیش کمیته تشخیص نفایسی در سازمان میراث فرهنگی و صندوق احیا فعالیت می کرد که براساس معیارهایی که هیچگاه به صورت رسمی اعلام نشدند، عمارت مسعودیه را لایق عنوان نفیس بودن ندانستند که بخواهند از به مزایده گذاشتن آن جلوگیری نمایند و از سوی دیگر به دستور رئیس وقت این سازمان، حمید بقایی و با هدف درآمدزایی بیشتر، کارمندان معاونت میراث فرهنگی را که سال ها در آن مکان تاریخی در میدان بهارستان مستقر بودند، به شهر شیراز منتقل کردند تا در مزایده ای 59 ساله ای آن بنا را به محل درآمدزایی بالا تبدیل نمایند، اقدامی که انتها هم به نتیجه نرسید و فقط اسناد، پرونده ها و آثار تاریخی ماندند که در سفر به شیراز و برگشتشان به شهر تهران غیب شدند و عمارت تاریخی مسعودیه که چند سالی در اختیار یک شرکت خصوصی بود و از آن درآمدزایی کرد بدون هیچ منفعت فرهنگی برای آن بنا! حالا بعد از هشت سال خانه امام آدینه در تهران، از نظر رفتار فرهنگی، چیزی کم از عمارت مسعودیه ندارد. این خانه تاریخی که سال ها در اختیار اداره کل میراث فرهنگی استان تهران بوده، با انتشار خبری از سوی روابط عمومی صندوق احیا و بناهای تاریخی قرار شد، به وسیله صندوق احیا به مزایده گذاشته گردد و در سکوت خبری نیز برنده مزایده آن تعیین و حتی اعلام شد تا اداره کل میراث فرهنگی استان تهران این بنا را به سرمایه گذار تحویل دهد. هر چند بعضی مسئولان میراث فرهنگی استان تهران نسبت به این اتفاق اعلام نارضایتی نموده اما تا کنون این اعلام نارضایتی نه تنها هیچ تأثیری نداشته، بلکه فقط داستان را تا آنجا جلو برده که معاون میراث فرهنگی کشور درخواست طرح تهیه شده برای خانه امام آدینه در تهران را داشته باشد.

برای خانه امام آدینه حساسیت هزار درجه داریم

محمد حسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اکنون بعد از گذشت این مدت زمان، در حالی که هفته گذشته به رسانه ای اعلام نموده بود درخواست آنالیز طرح کاربری برای خانه امام آدینه در تهران را می دهم، می گوید: خواسته ام طرح را بیاورند تا بعد از آنالیز های مورد احتیاج، درباره آن اقدام گردد.

وی با بیان اینکه اگر قرار است برای آن کاربری فرهنگی در نظر گرفته گردد آن باید در نقشه تعیین گردد، ادامه می دهد: باید مراحل اجرا شده درباره این خانه تاریخی در اوایل دهه 80 را رها کنیم، این که کوشش کنیم که این بنا کاربری فرهنگی داشته باشد تا این کاربری نامناسبی برای آن رخ ندهد. او با بیان اینکه این بنای تاریخی تا زمانی که در اختیار اداره کل میراث فرهنگی استان تهران بود، به حال خود رها شده بود، اضافه می نماید: هر روز برای نقطه ای از این بنا مسئله ای به وجود می آمد، چون پولی در اختیار نداشت تا برای آن هزینه کند.

وی در پاسخ به این که براساس صحبت های چند سال گذشته تا امروز و آنچه که ضابطه برای میراث فرهنگی در نظر گرفته می گردد، نفایس نباید برای مزایده در نظر گرفته شوند، می گوید: املاک نفیس را برای مالکیت نمی دهیم. این موارد یک بحث های حاکمیتی دارند. در بخش هایی ممکن است یک خانه را موزه کنیم و آن را در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم.

طالبیان با تاکید بر اینکه همه آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی جز نفایس هستند، ادامه می دهد: معاونت میراث فرهنگی بابت حراج خانه امام آدینه تهران هزار درجه حساسیت دارد، باید طرح را ببینیم و آن را آنالیز کنیم و آن مورد پیگیری قرار گیرد.

نفایس از نگاه قانون

همه این صحبت ها درباره حراج خانه امام آدینه تهران یک طرف و اصل هشتاد و سوم قانون اساسی که می گوید: بناها و اموال دولتی که از نفایس باشد قابل انتقال به غیر نیست، مگر با تصویب مجلس شورای اسلامی آن هم در صورتی که از نفایس منحصر بفرد نباشد سمت دیگر ماجراست. هر چند قرار است خانه امام آدینه به مزایده گذاشته گردد، اما براساس تجربه هایی که پیش از این درباره بناهای تاریخی به مزایده گذاشته شده بر مسئولان میراث فرهنگی محرز شده، دستگاه ها یا افرادی که در یک مزایده برنده شده و بنای تاریخی را در اختیار می گیرند به نظر می رسد خود را صاحب اول و آخر ان بنا می دانند و هر کاری که تمایل داشته باشند با آن بنا انجام می دهند. از سوی دیگر براساس ماده هفتم بند 40 این اصل قانونی هر اثر تاریخی را نمی توان به عنوان نفیسه ای ملی پذیرفت و هر نفیسه ملی را نیز نمی توان به عنوان اثری تاریخی در نظر گرفت، بلکه بعضی از آثار تاریخی جز نفایس ملی به شمار می آیند و بعضی از نفایس ملی نیز، اثری تاریخی محسوب می شوند. این صحبت ها مطرح می شوند، اما این نکته را نباید از فکر دور کرد که دو دولت هشتم و نهم را که امروز دست کم در حوزه میراث فرهنگی، دوره فاجعه و تخریب معرفی می کنیم، اما دست کم یک فکر وجود داشت. کمیته نفایسی که هر چند کاری را درست انجام نمی داد فعالیتِ نصف و نیمه ای داشت که معتقد بود نفایس را نباید در فهرست مزایده ها قرار داد. درست مانند عمارت مسعودیه که هر چند بقایی از زور گفت و گو و ریاستش استفاده کرد و آن را به نتیجه رساند تا امروز که همچنان در معلق ترین حالت ممکن به سر می برد! شاید هم امروز صندوق احیا و بهره برداری از آثار تاریخی می تواند برای در اختیار داشتن بناهایی که می توانند درآمدزایی نمایند، قوانین را نیز به نفع خود تغییر دهد.

منبع: ایسنا