کاخ ثابت پاسال تهران - مجله یافان

کاخ ثابت پاسال که به کاخ ورسای ایران یا قصر سنگی نیز مشهور است. در ابتدا به حبیب الله ثابت (معروف به ثابت پاسال) تعلق داشته است که یک سرمایه دار نامور ایرانی به دنبالش از انقلاب بوده و اموالش بعد از انقلاب مصادره شد. این کاسخ به عنوان بزرگترین خانه تهران در سرانجام شمالی خیابان جردن (آفریقا یا نلسون ماندلا) در منطقه امانیه تهران قرار گرفته است.

این خانه در ابتدا متعلق به ایرج ثابت پسر سرمایه دار ایرانی پیش از انقلاب حبیب الله ثابت بود. این خانه پس از انقلاب از طریق صادق خلخالی مصادره شد و بر اساس گفته برخی از افراد بعد از مصادره برخی نهادهای امنیتی از این خانه استفاده می نموده اند. متاسفانه هیچ کس جز مالک فعلی خانه و افرادی که قبلا در این کاخ زندگی و یا کار نموده اند از داخل خانه و تزئینات و معماری آن خبری ندارند ولی تنها از برج سیاه که روبروی کاخ قراردارد می توان داخل حیاط کاخ ثابت پاسال را مشاهده کرد.

قیمت کاخ ثابت پاسال جردن

ارزش این خانه پیش از انقلاب بیش از 15 میلیون دلار برآورد شده بود و بر اساس گفته برخی از کارگران آن ساخت این عمارت 12 سال به طول انجامیده است و در زمان خود به عنوان بزرگترین و گران ترین خانه دوران شناخته شده است، اما صاحب آن ایرج ثابت پاسال تنها دو سال در خانه اقامت داشته اند و پس از انقلاب به آمریکا رفتند.

معماری کاخ ثابت پاسال

عمارت ثابت پاسال را به نام های قصر سنگی و کاخ ورسای نیز می شناسند چرا که معماری آن از روی الگوی معماری قصر پتی تریانو در ورسای ساخته شده است. از زیر کاخ یک جریان آب همچون چیزی که در معماری سنتی ایرانی می بینیم عبور می نموده و یک استخر بزرگ و جوی آبی پلکانی دور تا دور آن و بعلاوه آلاچیقی در حیاط این عمارت قرار گرفته است.

یک صحن تئاتر در گوشه ای از باغ و یک پارکینگ بزرگ جهت پارک ماشین افراد منزل و مهمانان وجود دارد. دو چایخانه روبروی استخر وجو داشته است و عده ای می گویند قرار بر آن بوده است که سالن بیلیارد بزرگی در پشت ساختمان بنا گردد که متاسفانه امروزه گود برداری هایی در این قسمت برای تخریب ساختمان انجام شده است.

مقابل سر در عمارت ستون های بزرگی از مرمر دیده می گردد و گفته می گردد قبلا مجسمه های سنگی نیز در تزئین نمای ساختمان به کار برده بودند که امروزه وجود ندارند. در سمت چپ و راست دو ردیف کنار هم درختان کاج و سرو وجود داشته که اثری از آن ها نیز دیده نخواهد شد. باغ کاخ هم اکنون به شهرک میثاق تبدیل شده و در آن خانه سازی انجام شده است.

معماری داخلی کاخ ثابت پاسال

از نظر معماری داخلی منبت کاری و گچ بری قصر را به افراد خبره ایرانی می سپرده اند. تمامی نقش ها روی چوب کاری های خانه از فرانسه آمده است و در کاخ های آن جا مورد استفاده قرار می گرفته است. تمامی اتاق ها و چهار چوب ها با دست منبت کاری شده اند و چوب مورد استفاده آن ها بلوط می باشد.

تمامی تزئینات سنگی با تیشه نقش بندی شده اند. بر اساس طراحی های به کار رفته و کارهای کمپانی ژانسن می توان حدس زد داخل عمارت از پرده های تیره رنگ استفاده می شده و گچ بری سقف ها ساده و کاغذ دیواری ها نیز ساده و بدون طرح بوده اند. تزئینات داخلی خانه کار کمپانی فرانسوی مزون ژانسِن بوده است. دستگیره ها و در ها بسیار زیبا و متفاوت ساخته شده بودند.

شرایط کنونی کاخ ثابت پاسال تهران

متاسفانه هم اکنون چهارچوب برخی درب ها کنده شده و شیشه و پنجر ها شکسته است. هم اکنون بحث های زیادی بر سر کاربری نو این ملک وجود دارد ساخت هتل، پاساژ، مسجد، نگهداری و حفظ آن به عنوان آثار ارزشمند و باستانی و … از جمله پیشنهادهایی بودند که بارها در شهرداری و میراث فرهنگی راجب آن ها بحث شده و کشمکش های فراوانی بر سر آن وجود دارد ولی خوشبختانه در تاریخ 31 خرداد 1396 مراتب ثبت ملی این خانه طی نامه ای از سوی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به استاندار تهران ابلاغ شده است. با همه اینها امیدواریم هر چه زودتر برای شرایط بد این ساختمان تصمیمی گرفته گردد و به عنوان یک بنای ملی به آن رسیدگی و باز سازی های لازم انجام گردد.