برنامه غذایی کودک در سال دوم زندگی - مجله یافان

برنامه غذایی کودک در سال دوم زندگی

یک برنامه غذایی مناسب باید کلیه مواد مغذی (مواد نشاسته ای، پروتئینی، چربی، ویتامین ها و املاح) را به نسبت های متعادل در اختیار کودک قرار دهد تا انرژی مورد احتیاج او که معمولا بر اساس یکصد کیلوکالری به ازاء هر کیلو گرم وزن بدن است تامین شود.

معمولا 50 درصد انرژی مورد احتیاج از مواد قندی، 30 درصد از مواد چربی و حدود 20 درصد از مواد پروتئینی به دست می آید. بدیهی است برحسب عادات مختلف غذایی و افزایش وزن کودک، نسبت های فوق بین 5 تا 10 درصد قابل تغییر هستند.

غذای بچه ها 1 تا 2 ساله باید کم حجم ولی مقوی و مناسب و شامل همه گروههای غذایی باشد. میزان غذای کودک می تواند برحسب اشتهای او افزایش یابد.

نباید انتظار داشته باشیم که بچه ها مانند بزرگترها غذا بخورند چون ظرفیت معده آنان هنوز کوچک است.

از طرف دیگر به علت اینکه حس کنجکاوی کودک جهت آشنا شدن با دنیای خارج تاثیر زیادی بر اشتهای او می گذارد این امر ایجاب می نماید که وعده های غذایش 5 تا 6 بار در شبانه روز باشد که سه وعده آن وعده های اصلی است که باید مقوی و پر انرژی باشد و دو وعده آن هم میان وعده است که باید مناسب و مکمل وعده های اصلی باشند.

در این سن هنوز هم کودک با شیر مادر تغذیه می شود تا بخشی از انرزی و مواد مغذی مورد احتیاج او از این طریق در اختیارش قرار گیرد.

نمونه ای از برنامه غذایی کودک در سال دوم زندگی

یک کودک یک ساله حدود 30 % انرژی، 50% پروتئین، 2% آهن، و 75% ویتامین Aمورد احتیاج خود را از شیر مادر به دست می آورد. در خصوص سایر ویتامین ها و املاح هم درصدی به وسیله شیر مادر و بقیه باید به وسیله غذایی که به کودک داده می شود تامین شود تا رشد و تکامل مطلوب او فراهم شود. البته چون تامین میزان مورد احتیاج پاره ای از ویتامین ها و آهن به وسیله تغذیه با شیر مادر و غذا مقدور نیست لذا استفاده از قطره مولتی ویتامین و آهن تا انتها 2 سالگی توصیه می شود.

به اسم راهنمای کلی که شامل 3 غذای اصلی و 2 میان وعده می باشد برنامه غذایی یک کودک دو ساله به توضیح زیر است:

سه وعده غذای اصلی شامل صبحانه، ناهار و شام

دو میان وعده حدود 10 صبح و 4 بعد از ظهر

یک نمونه از وعده های اصلی غذایی برای نوپا

صبحانه:

o نان، کره، مربا (یا عسل) پنیر کم نمک و چای کم رنگ

ناهار:

o 3 قاشق غذاخوری پر برنج پخته شده(پلو)+ یک قاشق غذاخوری پر از حبوبات (عدس، لوبیا و...)+ یک قاشق مرباخوری کره یا روغن + نصف یک پرتقال میانه

شام:

o 3 قاشق غذاخوری پر از برنج پخته شده (پلو)+ یک قاشق غذاخوری پر گوشت ماهی(بدون تیغ)+ یک قاشق غذاخوری پر از یک نوع سبزی با برگ سبز تیره مثل اسفناج یا گشهم یا جعفری پخته شده.

در این نمونه برنامه ناهار و شام چه مواد مغذی وجود دارد و به چه میزان در اختیار کودک قرار می گیرد؟

در غذای ظهر(ناهار) که برنج پیشنهاد شده است بخشی از انرژی و پروتئین مورد احتیاج وعده ظهر کودک تامین می شود اگر برنج در دسترس نباشد می توان از سیب زمینی، نان یا ماکارونی استفاده کرد.

برنج فاقد ویتامین آ است و میزان آهن آن هم بسیار ناچیز است. پروتئین سیب زمینی هم کمتر از پروتئین برنج است بنابراین هر زمان که برنج یا سیب زمینی در وعده غذایی کودک قرار می گیرد حتماً باید ماده دیگری که سرشار از پروتئین باشد به آن افزود مانند حبوبات که پروتئین برنج یا سیب زمینی را کامل می نماید بنابراین یک خوراک سیب زمینی و لوبیا یا عدس پلو از نظر پروتئین کامل هستند. برای جذب بهتر آهن پیشنهاد می شود از ترکیب برنج و حبوبات یا سیب زمینی و حبوبات، نصف یک پرتقال در برنامه ناهار کودک استفاده نمود که هم جذب آهن موجود در غذا را بیشتر می نماید و هم کمبود ویتامینC مورد احتیاج را جبران می نماید.

در برنامه شام به جای حبوبات (پروتئین گیاهی) از یک ماده پروتئینی حیوانی استفاده شده است. گوشت ماهی علاوه بر تامین بقیه پروتئین مورد احتیاج کودک سبب جذب بهتر آهن غذاهای گیاهی می شود. بنابراین یک قاشق غذاخوری پر از اسفناج یا جعفری یا گشهم، هم ویتامین آ مورد احتیاج کودک را تامین می نماید و هم به علت وجود گوشت ماهی، جذب آهن موجود در مواد غذایی بیشتر می شود.

به جای گوشت ماهی می توان از جگر پخته شده یا مرغ هم استفاده کرد. گرچه انرژی کمتری فراوری می نماید ولی در عوض مابقی پروتئین و بخشی از آهن و کل ویتامین آ مورد احتیاج را فراهم می نماید؛ حتی ویتامین آ فراوری شده حدود 20 برابر بیشتر می شود.

با این نمونه از صبحانه، ناهار و شام، قسمت اعظم انرژی مورد احتیاج کودک تامین می شود و بخش کوچکی باقی می ماند که با 2 میان وعده مثلا یک تکه نان همراه با نصف یک موز در ساعت 10 صبح و 2 عدد بیسکویت همراه با 2 عدد خرما در 4 بعد از ظهر کمبود انرژی جبران می شود. سایر ویتامین ها و ریز مغذی ها هم طی وعده های غذای اصلی و میان وعده به کودک می رسد. تنها عنصری که به صورت مکمل ممکن است مورد احتیاج باشد آهن است که در بسیاری از کشور ها مواد غذایی مثل برنج، آرد برنج، آرد گندم، پودر شیر، سس سویا، سس ماهی، پودر کاری، شکر یا نمک را با آهن غنی می نمایند. در صورت عدم دسترسی به این مواد غنی شده با آهن بهتر است برای کودک در سن 1 تا 2 سالگی قطره یا شربت آهن تجویز شود.

پیشنهاداتی برای وعده های اصلی

با توجه به مطالب گفته شده می توان برنامه غذایی متنوعی برای کودک فراهم کرد تا کلیه احتیاجهای غذایی او تامین شود. هر وعده غذایی می تواند شامل یکی از پیشنهادات زیر باشد:

صبحانه

نان و کره و مربا و چای

نان و کره و عسل و چای

نان و پنیر و گردو

نان و تخم مرغ و پنیر

ناهار

عدس پلو با 2 قاشق غذاخوری ماست

سبزی پلو با ماهی

سبزی پلو با ماهیچه

کوفته قلقلی با سیب زمینی و هویج

لوبیا چیتی با سیب زمینی و هویج

خوراک گوشت و سیب زمینی و هویج

پلو با نصف سیخ کباب

خورش سبزی با پلو (سبزی خورش خیلی سرخ نشود)

بهتر است هر وعده همراه با یک نوع میوه با میزان میانه باشد.

شام

ماکارونی با گوشت چرخ نموده و کمی سبزی

ماکارونی با پنیر رنده شده

لوبیا چیتی همراه با سیب زمینی و کمی روغن زیتون

کوکوی سبزی با نان

نصف سیخ کباب با نان

بهتر است هر وعده همراه با 2 قاشق غذاخوری ماست باشد.

پیشنهاداتی برای میان وعده های صبح و بعد از ظهر

2 عدد بیسکویت با یک سیب

یک تکه نان و یک موز

یک تکه نان با 2عدد خرما

یک تکه نان با یک عدد سیب زمینی میانه یا 2 عدد هویج پخته شده

نان و نصف تخم مرغ پخته شده

نان و پنیر و خیار

یک پیاله شله زرد

یک نعلبکی حلوا

10 عدد پسته ریز و نرم شده همراه با یک فنجان آب میوه

7 عدد بادام ریز و نرم شده با یک فنجان آب میوه

نصف لیوان ماست با یک عدد خرما و یک تکه نان

یک تکه نان با کمی کره و پنیر

و...

کلا همان طور که گفته شد بچه ها در این سن دوست دارند که مواد غذایی را با دست خودشان بردارند. لذا در صورت امکان بهتر است که غذای آنان شامل یک تکه گوشت یا حبوبات پخته شده همراه با یک نوع سبزی با برگ سبز (اسفناج، کرفس و ...) یا زرد (کدو حلوایی، هویج و...) به اضافه پلو یا نان یا سیب زمینی و هر روز همراه با یک میوه باشد. در غیر این صورت از همان برنامه غذایی روزانه خانواده مثل خورش سبزی یا خورش قیمه و غیره می توان با تغییراتی که در آن داده می شود (مثلا با نمک و چاشنی کمتر) استفاده نمود.

منبع:www.ninisite.com

/ک

منبع: راسخون