به چشم خودم دیدم که چاله ها را پر می کنند - مجله یافان

اما محوطه تاریخی بیت مشحوت یکی از خوشبخت ترین هاست که مردم بومی اش برای نجات تاریخِ منطقه خود دست به کار شده اند. آن ها در طول چند سال گذشته دست کم بارها صدای شان را از آسیب های غیرقابل جبران واردشده به این محوطه تاریخی اسلامی به مسوولان متولی و رسانه ها رسانده اند، هر چند میراثی ها ظاهرا تازه راهِ این محوطه های تاریخی را یاد گرفته اند تا شاید راستاِ نجات بخشی آن ها را هموار کنند.

پنج سال قبل نخستین هشدارها را از بیت مشحوت به میراث فرهنگی دادم

جمال چنانی - فعال میراث فرهنگی منطقه و بومی روستای بیت مشحوت - در گفت وگو با ایسنا، با بیان این که برای نخستین بار حدود پنج سال قبل شرایط این محوطه تاریخی را به میراث فرهنگی استان خوزستان اطلاع داده است، می گوید: از همان زمان به طور دائم مستندات، تصاویر و مدارکی را که از این حفاری ها و آثار تاریخی به دست آمده در دل زمین به چشم می دیدم برای میراث فرهنگی می فرستادم، حتی با یکی از مسوولان یگان حفاظت میراث فرهنگی استان نیز در حدود دو سال قبل صحبت کردم و درخواست پیگیری دادم و آن ها نیز قولش را دادند، اما متاسفانه هنوز حفاری ها در این منطقه انجام می شوند.

او با بیان این که حفاران آثار تاریخی در گروه های مختلف و به راحتی به روستا رفت وآمد دارند اما کسی جلودارشان نیست، ادامه می دهد: آن ها با هر حفاری که نتیجه اش فقط پیدا کردن آثاری مانند سفال و کوزه است، معامله می کنند و مردم روستا نمی توانند حرفی بزنند.

چنانی اضافه می کند: در طول همین چند سال گذشته متوجه شدیم که نام بیت مشحوت به عنوان یک محوطه تاریخی که آثار تاریخی زیادی در دل زمین دارد بین مردم شهرها و مناطق اطراف شوش و بیت مشحوت سر زبان هاست و بعد از آن، زیاد به چشم دیدیم که مردم مناطق دیگر شبانه به روستا می آمدند حفاری می کردند و هر چه می خواستند با خود می بردند و هیچ کس جلو آن ها را نمی گرفت.

او اما به نزدیکی دفتر یگان خفاظت شوش به این روستا نیز اشاره می کند و می گوید: بعد از این همه سال پیگیری نیروی یگان حفاظت استان خوزستان و مسوولان میراثی استان حدود یک هفته قبل به روستا آمدند و چند نفر از آن ها از شرایط پیش آمده بسیار ناراحت شدند و اعتراض کردند؛ ظاهرا از این شرایط خبر نداشتند.

این فعال میراث فرهنگی بیت مشحوت با بیان این که مسوولان میراثی استان بعد از دیدن این شرایط تصمیم گرفتند چاله های ایجادشده از حفاری ها را با خاک پر کنند، ادامه می دهد: کارگران از یک هفته گذشته کارشان را شروع کرده اند، به چشم خودم دیدم که با خاک حفره های بزرگ را پر می کنند.

او همچنین با بیان این که بخش هایی از محوطه تاریخی بیت مشحوت توسط یکی از کشاورزان به مرور تخریب شده و به زمینِ کشاورزی او اضافه می شود، می گوید: او در این زمین ها که به مرور به زمین کشاورزی خود اضافه می کند، گندم می کارد و هر سال نیز مدعی می شود که همه زمین ها متعلق به اوست، این در حالی است که در این زمین ها، کوزه ها و حفره های بزرگی کشف شده که نشان از همان حفاری ها دارد.

چنانی تاکید می کند: مردم روستا نسبت به تخریب این محوطه تاریخی معترض هستند، آن ها معتقدند آثار تاریخی این منطقه باید در همین منطقه بماند، چون نشان و هویت تاریخی این منطقه است. نباید آثار تاریخی مان به کشورهای دیگر قاچاق شود و جای آن ها همین جا و کنار همین مردم است.

تاریخی که از بیت مشحوت نمی دانیم

علی درویشی - دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش - نیز درباره آخرین شرایط این محوطه تاریخی هشدارهای زیادی داده است.

او کمبود نیروی یگان حفاظت و بودجه را از مهمترین دلایل کم کاری های میراثی ها می داند؛ دو عاملی که نمی توان آن را توجیه درستی برای اتفاقات رخ داده در بیت مشحوت و دیگر محوطه های تاریخی خوزستان دانست، و می گوید برای رفتن به آن ها باید مراقب بود تا در چاله های حفاری شده گیر نکنیم!

به گفته درویشی، روستای بیت مشحوت سایتی تاریخی متعلق به اوایل دوره اسلامی (قرون 3و 4 هجری) دارد که نخستین بار در سال 1962 میلادی توسط مک آدمز باستان شناس مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو شناسایی و بررسی شد. تاریخ گذاری این سایت اسلامی طبق سفال های به دست آمده از این محوطه نشان از آن دارد که بیت مشحوت شهری با تمام عناصر و فاکتورهای شهری به مانند مسجد، دارالخلافه و منازل مسکونی بوده است.

پایش ها مستمر بوده، اما تعرض ها متعلق به دو دهه قبل است!

به گزارش ایسنا، اکنون با انتشار خبرهایی در یکی دو هفته گذشته در رسانه های مختلف درباره شرایط این محوطه تاریخی، متولیان میراث فرهنگی کشور ترجیح دادند تا توضیحاتِ معاون میراث فرهنگی استان خوزستان را در پایگاه اطلاع رسانی خود منتشر کنند.

احمدرضا حسینی بروجنی - معاون میراث فرهنگی خوزستان - تاکید کرده است: در راستای حفاظت و صیانت از محوطه های تاریخی، کارشناسان حوزه معاونت میراث فرهنگی به طور مستمر این محوطه ها را پایش می کنند. پس از اطلاع رسانی تشکل های مردم نهاد در خصوص تعرض به محوطه باستانی بیت مشحوت، معاون میراث فرهنگی در معیت مدیرکل و یگان حفاظت میراث فرهنگی استان از محوطه گفته شده بازدید کردند که پس از بررسی های به عمل آمده مشخص شد به جز چند مورد مابقی تعرض ها، مربوط به دو دهه اخیر بوده است.

پس از بررسی ها، بلافاصله با تشکیل کارگروه حفاظت با همکاری پایگاه های میراث جهانی شوش و چغازنبیل، مستندنگاری و ساماندهی محوطه، همزمان با اقدامات اجرایی و ساماندهی محوطه با همکاری دهیار و دوستداران میراث فرهنگی، حفاظت فیزیکی از محوطه نیز بیشتر شده است. همچنین با حضور کارشناسان و عوامل اجرایی و نیز با همکاری افراد بومی منطقه ضمن ایجاد امنیت، سرنخ هایی از شناسایی باند حفاری غیرمجاز به دست آمده که توسط نیروهای امنیتی، یگان حفاظت میراث فرهنگی و واحد حقوقی در حال پیگیری است.